*تعریف شما از سلامت معنوی چیست؟

سلامت معنوی بهنجاری و کیفیت زندگی انسان‌ها با نگاه و نگرش به امور معنوی و الهی است جهت تقرب به ذات اقدس الهی از مسیر امور دنیوی با تمرکز بر خدا و زندگی . معنای اساسی سلامت معنوی ادغام سلامت جسم و روان و روح و عقل و جان آدمی است و به دیگر تعبیر ادغامشان میسور و منظور وانفکاک این مفاهیم در اصالت انسان معنا ندارد.

*تفاوت سلامت معنوی در فرهنگ بومی و غیربومی کدامند؟

سلامت معنوی در فرهنگ دینی و اسلام که تمرکزش بر خداوند و مصادیق آن در زندگی بشری شده است و در آن سو معنویت سکولار و غیردینی برای دنیا و مادیت و نگاه ماتریالیستی به پدیده‌های اجتماعی و معنوی و الوهیتی است. بنابر این سلامت معنوی اتحاد و پیوستگی دنیا و آخرت و ممزوج بودن آن در حیات بشری است و استمرار حیات دنیوی بر اخروی معنادر سلامت معنوی معنا می‌شود یعنی یک استمرار از آغاز تا انجام و فرجام که وصل به اوست.

*اهمیت و ضرورت سلامت معنوی را برای جامعه جهانی مدرن، در چه مواردی می­دانید؟

بی‌تردید ضرورت بدیهی سلامت معنوی که در فرهنگ قرآنی و  سیره‌های نبوی و علوی به‌وفور یافت می‌شود جزء لاینفک فرهنگ بشری محسوب می‌شود و انسان ها بدان ها معنا می یابند. خلأ بشری در اتصال به معنا و علیا ضرورت نیاز انسان برای تنگناها، حل مسائل بشری، معرفت‌جویی، عرفان خواهی و شهود طلبی است که جز معناو معنویت خلأ وجودی آن و آدمی را پر نمی‌کند. نیاز ذاتی و درونی آدمی به خدا، معنا و تمرکز بر معارف و باورهای معنوی انسان را به سمت الوهیت و مانایی بر فرهنگ معنایی سوق می‌دهد و مستمر و مدامش می‌کند بر طریق اتصال نه انفصال و انفکاک و ابتعاد بلکه و دو صد البته بر امتزاج و اصالت.

*در مسیر آینده روانشناسی، چه جایگاهی را برای سلامت معنوی متصور هستید؟

جامعه مدرن و صنعتی و پیچیده فعلی نیاز واقعی و معنایی معنویت را که ارتزاق روح و روان و جان و عقل است را می‌طلبد و روش‌شناسی این فهم و معنا به علوم مدرن مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، ارتباطات، علوم سیاسی و امثال آن نیاز دارد که بی شک آنان در عوالم تجربه و آزمایش و امثال آن یاری رسان هستند نه اتصال به معنا و کمال. ارتزاق مبانی فکری و فلسفی و عرفانی دست مایه های بنیادین در سلامت معنوی هستند که باید بدان فراشناخت یافت و معنا کرد. الهام از مکاتب ارزشمند و ماندگا و باقی الهی و معنوی بشر فعلی را از منجلاب ها و نابهنجاری های نابهنجار و نا معقول نجات می‌دهد و رهایی انسان از افکار و اعمال در بیراهه‌های زندگی را نویدبخش است.

*آسیب­های روانی-اجتماعی-فرهنگی، چگونه جامعه را دچار نابهنجاری می­کند؟

اقتضاء جوامع بشری فعلی به دلیل خوانش و خواهش غیر الهی آسیب‌ها و نابهنجاری‌هایی است که به سبب فاصله با اصل و وصل و فطرت خویش یعنی سلامت و کمال و معنا بدان مبتلا شده است و به‌زعم نویسنده تا مربی در طریق وصال و کمال مربا شدن تربیت ‌یافتن در مکتب معنا نیابد متربی خویش را تربیتی آشفته حوالت کند که نتیجه‌اش می‌شود نابهنجاری‌های روانی- اجتماعی- فرهنگی – معنوی و امثال آن که پژوهش ها موید آنند به بی شماران.

*چگونه با استفاده از مفاهیم و کاربرد مهارت های سلامت معنوی در پیشگیری از آسیب های روانی-اجتماعی-فرهنگی، می­توان به جامعه یاری رساند؟

جنبش پیشگیری و پیشگیرانه در فرهنگ سلامت معنوی جایگاه ویژه‌ای دارد و از عوارض جوامع بشری و آسیب‌ها و نابهنجاری‌های آن‌که در قالب‌های افکار و آرای انحرافی، رفتارهای نابهنجار مثل پرخاشگری‌ها، خودزنی و دیگر زنی ها و دیگر گریزی‌ها، ارتباطات معیوب، اختلالات شخصیتی، اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلالات جنسی، اختلالات خواب و خوراک و سوءمصرف و شناختی معیوب، اختلالات هویتی و خانواده متزلزل و امثال آن پیشگیری می‌کند.

آنچه امروزه در روان‌شناسی و رفتارشناسی یافت می‌کنیم و به عنوان علوم مدرن بر آن مداقه داریم بسیار مشهود است و آمارها از نابهنجاری‌های شناختی، عاطفی و رفتاری نشان می‌دهد حکایت خوبی از بشر مفقود و گاه بلاتکلیف  معاصر ندارد.

بشر مفقود معاصر در بیراهه‌های که خودیابی‌ها و خودشناسی‌اش دچار اشکال شده و فراشناختش معیوب و گاه بی معنا شده است و در اختلالات و نگرانی‌ها و پریشانی دچار سوء رفتار و نا میمونی طریقش شده است، راهی جز اتصال به سلامت معنوی و ارتباط با معنا ندارد.

بی‌شک این‌همه مکاتب درمانی روان‌شناختی و رفتارشناسی که در حل مسائل و اختلالات بشری حداقلش موفقیت چشم‌گیری ندارند و درصد درمان‌های روان‌شناختی آمار خوبی را نشان نمی‌دهد باید خلأ وجودی آدمی را در معنا جستجو کرد و سلامت معنوی یکی از مسیرهای حصول و وصول به سلامت ابعادی انسان‌ها و جامعه بشری محسوب می‌شود.

همایش پیش رو که با تمرکز بر سلامت معنوی تعریف شده است و از اهداف آن شناسایی و آسیب‌شناسی هم در حوزه معنا و مفهوم و هم در حوزه هیجان و نگرش‌ها و عواطف و نیز رفتار و عملکرد و اخلاق فردی، بین فردی و اجتماعی می‌باشد مورد عنایت و مداقه است.

*روش­ شناسی چگونه به پیشگیری­ها کمک می­کند؟

بی‌شک علت شناسی، شیوع شناسی، روش‌شناسی و روش مندی می‌تواند در حوزه سلامت معنوی مسیری قابل‌توجه برای دانشگاه و دانشگاهیان و نخبگان جامعه از اساتید و دانشجویان و مسئولان و مدیران ایجاد کند تا با توجه به بسته‌های سیاستی قابل‌قبول در حل مسائل روانی اجتماعی فرهنگی بهره‌مندی حاصل شود.

یکی از مخاطبان اصلی در همایش مذکور نوجوان و جوان جامعه ایرانی است که با توجه به طینت پاک و خداجو و فطرت گرای آنان چگونگی ایجاد آسیب در مسیر زندگی تحولی آنان و اختلال در معانی زندگی آنان، افکار و رفتار و سبک زنگی آنان را دچار نگرانی کرده است.

بی‌تردید نگاه ابعادی و بین‌رشته‌ای و سیستمیک در همایش مذکور در حل مسائل اجتماعی راه گشا خواهد بود و محققان و صاحب اندیشه‌ها در بیان محتوا و مفاهیم مرتبط و دوصد البته با روش‌شناسی و روش مندی آن در حل نگرانی‌های روانی- اجتماعی- فرهنگی کمک خواهند کرد.

*سخن پایانی شما؟

عطشناکی ام بهر سیرابی است

غم اندرونم  ز  بی  آبی است

مرا رنج غربت هلاکم کند

همه درد من دردبی تابی