نشست هم اندیشی پیرامون برگزاری هرچه بهتر همایش ملی پیشگیری از آسیب های روانی-اجتماعی-فرهنگی با تمرکز بر سلامت معنوی، دوشنبه 28 فروردین 1401، در دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد. تبادل نظر درباره اهمیت معنویت در حوزه سلامت و همچنین، بحث و گفتگو پیرامون برگزاری هرچه بهتر این همایش، از عمده محورهای نشست بود.

دکتر ابوالقاسم عیسی مراد، مدیر گروه روانشناسی بالینی و عمومی دانشگاه علامه طباطبایی و دبیر علمی همایش، گفتند: باید ببینیم چگونه با شناخت آسیب های روانی-اجتماعی-فرهنگی می توانیم پیشگیرانه عمل کنیم. خوب است که بررسی کنیم چه چیزهایی باید آسیب شناسی شوند و حال جامعه امروز ما، چطور است.

دبیر علمی همایش، خاطر نشان کردند: ما اگر درست و دقیق کار کنیم، حتی می توانیم آسیب شناسی آسیب شناسی داشته باشیم. باید با خود تامل کنم که نقش من دانشگاهی و دانشجو چیست. لازم است پدیده های اجتماعی مان را کالبدشکافی کنیم، مخاطب شناس باشیم و هدف گذاری های دقیقی داشته باشیم.

دکتر عیسی مراد، افزودند: از اقتضائات پیشبرد بهتر این پروژه، این است که به مطالعات تطبیقی  و مباحثات عرفانی مان بیشتر از گذشته بها بدهیم. نگاه ما، امروز، همچون سراسر دنیا، باید زیستی-روانی-اجتماعی باشد. روش­مندی هم دارای اهمیت بسیاری است و اگر پیام خوب را با روشی بد انتقال دهیم، دچار مشکل می شویم.

در ادامه، دکتر محمدعلی محققی، معاون فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران، گفتند: از زحمات صورت گرفته، نهایت تقدیر و تشکر را دارم. این همایش اگر با درایت هدایت شود، دستاوردهای خوبی خواهد داشت. موضوعات این همایش نوآورانه هستند، زیرا سلامت، یک حوزه میان بخشی است. امروزه، همه می دانیم که حداقل 80 درصد سلامت را باید در علوم انسانی جستجو کرد.

دکتر محققی افزودند: در فرهنگ اسلام و ایران، برای سلامت، جایگاهی متعالی در نظر گرفته می شود. سلامت از دوران نوزادی تا پایان عمر و حتی به تعبیر امام سجاد(ع)، تا بعد از پایان عمر هم اهمیت دارد. در نگرشی که به ساحت های واقعی انسان توجه نداشته باشد، سلامت محدود به بیماری و آن هم فقط بیماری جسمی می شود. ما سلامت اخلاقی و سلامت فرهنگی هم می توانیم داشته باشیم.

در ادامه نشست دکتر خلعتبری، رییس دانشکده معارف دانشگاه علامه طباطبایی گفتند: آسیب انسان دوری از معنویت است- نگاه به بالا، خود به خود، حال آدم را خوب می کند- دینی که درست و دقیق و مبتنی بر مکتب اهل بیت باشد، ایجاد سلامت می کند- فضای مطلوب مجازی، می تواند سلامت معنوی را ایجاد کند.

سپس، دکتر احمد برجعلی، رییس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، هم در امتداد صحبت های دکتر محققی، به نگرش امام سجاد(ع) پیرامون سلامت اشاره داشتند و گفتند: امام سجاد، سلامت بدنی، دینی و اخلاقی را مطرح می کنند. در واقع، می توان گفت امام سجاد به سلامت، یک نگاه منشوری دارند. امروزه پژوهش ها نشان می دهند بخشی از علت اینکه سن سرطان و بیماری قلبی عروقی پایین آمده، فقدان آرامش است.

در ادامه، دکتر  ابراهیم برزگر، عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی به ذکر جملاتی کوتاه اکتفا کردند و اشاره داشتند: محورها، جامعیت خوبی دارند و نگاه میان رشته ای، به خوبی دیده می شود.

سخنران بعدی جلسه، دکتر حسن ملکی، عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی بودند که خاطر نشان کردند: این همایش یک بعد ثابت و یک بعد متنوع دارد. اساتید و نمایندگان نهادها می بایست پیشنهادهای علمی و عملی داشته باشند و بگویند دانشگاه یا سازمان آنها، مشخصا چه نقشی را می تواند در همایش ایفا کند.

پس از آن، نوبت به خانم جعفری، نماینده دفتر مشاوره سازمان بهزیستی رسید. ایشان گفتند: باید ببینیم چه رویکردهایی در این حوزه وجود دارند.  سازمان بهزیستی، تا الان به رویکرد چند بعدی دکتر جان بزرگی دست پیدا کرده است. برخی ها راجع به رویکرد دکتر جان بزرگی سوال می کنند چرا مبانی سکولار نیست، در حالی که مبانی سکولار، خود، آفت است. اگر فضا فراهم باشد، دکتر جان بزرگی می توانند بیایند و نتایج درمانی شان را ارائه دهند.

سپس، دکتر نادره معماریان، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات سلامت معنوی دانشگاه ایران، خود را معرفی کردند و برای حضور در پنل سوم همایش که مربوط به همایش است و همچنین برای مشارکت در داوری مقالات، اعلام آمادگی داشتند.

دکتر مهدی معینی، عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی هم که دیگر پزشک حاضر در نشست بودند، از نسبت معنویت و دین سخن به میان آوردند.

در ادامه، دکتر حمید رضائیان، رییس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهرا به هم پوشانی میان معنویت و دین اشاره داشتند و گفتند: ما "آسیب شناسی سبک زندگی مسئولان" هم می توانیم داشته باشیم. این همایش به لحاظ معنوی، ترویج دهنده خواهد بود.

پس از دکتر رضائیان، دکتر مهدی خانجانی، دبیر اجرایی همایش و عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، خودجوش بودن فعالیت های اجرایی این همایش و حاکم بودن جو دانشجویی را محور صحبت های خود قرار دادند و ابراز امیدواری کردند که برگزاری چنین محافل علمی، بتواند جریانی را در میان دانشجویان شکل دهد.

پس از آن، میکروفون به دکتر موسی عبداللهی، معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی رسید که خواستار اضافه شدن رابطه "ادبیات، هنر و معنویت" به موضوعات همایش بودند و همچنین، خاطر نشان کردند: ما باید ببینیم کشورهای هم پیمان ما، مثل چین، روسیه،... برای معنویت چه کرده اند.

پس از دکتر عبداللهی، نوبت به نماینده وزیر آموزش و پرورش و رییس دانشگاه فرهنگیان، رسید. ایشان به نمایندگی از دکتر صحرایی، از رخ دادن این اتفاق در دانشگاه علامه طباطبایی ابراز خرسندی کردند و خاطر نشان شدند: وزیر آموزش و پرورش، کارهای تبلیغات این همایش را در سطح پردیس ها، مراکز، انجمن های علمی،... انجام داده اند. دانشگاه فرهنگیان، خود را از دانشگاه علامه طباطبایی جدا نمی داند و در بخش سخنرانان کلیدی هم می توانند حضور فعال و جدی داشته باشند.

در ادامه، خانم غفوری، نماینده معاونت بهداشت وزارت بهداشت، اشاره داشتند با توجه به اینکه فعالیت های معاونت بهداشت، کاربردی است، در معرفی سخنران کلیدی و همچنین در کاربردی کردن ایده ها، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، می تواند نقش آفرینی کند. ایشان، همچنین، خواستار آن شدند که در محور دوم، بحث مربوط به سقط غیر قانونی و تعمدی جنین اضافه شود، چرا که می تواند بسیار کاربردی باشد.

سپس، دکتر رافضی، عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی هم آمادگی بالای خود برای پژوهش در زمینه ارتباط سلامت معنوی با حوزه های تخصصی خود را اعلام داشتند.

دکتر سهرابی، عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی و رییس کمیته علمی همایش هم اظهار داشتند: معنویت هم می تواند با دین و هم بدون دین باشد. منتها مبنای این همایش این است که معنویت از دین سرچشمه می گیرد.

در آخر نیز یکی از دانشجویان دکتری روانشناسی بالینی، به نمایندگی از جوانان، گفتند: با توجه به نیازهای تغییر یافته قشر جوان کنونی کشور،  اگر بخواهیم جریان ساز باشیم، لازم است روی عرفان اسلامی و معرفی فیلسوفان و عارفانی همچون شهاب الدین سهروردی و محی الدین ابن عربی، تمرکز بیشتری صورت گیرد. در روزگاری که جوانان ایرانی دارند معانی و الهامات خود را از عرفان اوشو، رمان های پائولو کوئیلیو، رمان های الیف شافاک،... می گیرند، می توان با معرفی نمونه های عمیق اسلامی، موثر واقع شد و حرکتی را شکل داد.